ශිංගල්ස් කියන දෙයියංගේ ලෙඩේ

ඔය දෙයියන්ගේ ලෙඩ කියලා කියන ලෙඩ තියෙනවා නේද? ඕවා ඇවිල්ලා දෙන දෙයියෝ ගෙට ගෙනැවිත් දෙනවා ජාතියේ ඒවා. නැතුව මේ කොහෙවත් ඉන්න මිනිස්සුන්ට ලෙඩ හදවන්න දෙයියන්ට අමු කැවිලද? නැත්තං දෙයියංගේ හාල් කැවිලද? මම වැඩ කරන වාට්ටුවේ මාත් එක්ක වැඩ කරන අනිත් එකී ( එකී කියන එක හරි නැති වෙන්න පුළුවං.ඒක කාන්තා විමුක්තියට සබ්බත්තෙට නිගාවක් වෙන්න පුළුවං. ඒ උනත් කරන්න දෙයක් නෑ. මම ඇවිල්ලා මහත්තයෝ නියම ගොඩයෙක්. ඒ කිව්වේ ආයේ ඔය සිරාටත් වඩා හෙන ගොඩයා. ඉතිං ඔය කාන්තා සබ්බත්තේ සදාචාරේ ගැන එහෙමට ගැම්මක් හිතට එන්නේ නෑ.) පුළුවං තරං බලන්නේ වැඩ මග ඇරලා ඉන්න.මේකි ගෙදර ප්‍රශ්න අරවා මේවා කිය කිය ඔක්කොම වැඩ මට දාලා ශේප් වෙන්ඩමයි බලන්නේ. ඉතිං මේකිට ගේමක් අදින්න විදිහක් කල්පනා කර කර හිටියේ මං සෑහෙන දවසක් ඉඳං.

ඉතිං ගොනෝ උඹට තිබ්බනේ ඕකිට හොඳ කුණුහබ්බ දෙක තුනක් කියලා දාන්න කියලා කවුරු හරි වැදගත් මහත්තයෙක් නෝනා කෙනෙක් අහන්න පුළුවං.(ඔය වගේ උපදෙස් වැඩිපුරම දෙන්නේ නෝනලා.මොකද ඔය ෆේස් බුක් එකේ හරි සමාජයක් ඉස්සරහා දොඩවද්දි හරි කාන්තා අභිවුද්දිය, සමානාත්මතාව, කාන්තා විමුක්තිය ගැන දෙඩෙව්වට හිතේ තියෙන කුහක කම එළියට එන්නෙ තනි පංගලමේ කතා කරලා බලද්දි තමයි.) කොහොම උනත් මම කොච්චර ගොඩයා ගැමියා උනත් එහෙම කාගෙ උනත් මූනට කඩං පැනලා ප්‍රශ්න විසඳන්ඩ පුළුවං කියලා මම හිතන්නේ නෑ. බයට කවිද යකෝ කිව්වේ බයට කියලා. බයක් නැත්තෙමත් නෑ තමයි. ඒ උනත් එහෙමයි කියලා බණින්න ඕනේ වෙලාවට නොබැණ ඉන්නෙත් නෑ.

මේකිටත් එක දවසක් ඇද්දා ගේමක්.පස්සේ ඒකිම ඇවිල්ල ශේප් උනා.එක දවසක් මම හවස හතට විතර වාට්ටුවට යනකොට ඇටෙන්ඩන්ලා කවුරුත් නෑ වාට්ටුවේ.උදේ හිටපු එකී කළිං ගිහිල්ලා රෑට එන්ඩ ඉන්න එකා ඇවිල්ලා නෑ. ලෙඩ්ඩුන්ට කෑම ගෙනල්ලා දීලත් නෑ. ඉස්පිරිතාලෙ කෑම කන්න බෑ තමයි. එහෙමයි කියලා ආණ්ඩුව ගානේ නිකන් දෙන එක ලෙඩ්ඩුන්ට නොදී ඉන්න බෑනේ. ගත්තා එවෙලෙම ඉස්පිරිතාලෙ ඕවර්සියර්ට කෝල් එකක්.කිව්වා විස්තරේ. ඇටෙන්ඩන් කෙනෙක් දැම්ම එව්වෙ නැත්තං එවනවා ඔක්කොම ලෙඩ්ඩු ටික ඔතෙන්ට. ටික වෙලාවකින් එනවා වෙන කොහෙද තැනක වැඩ කරන ඇටෙන්ඩන් කෙනෙක්. ඌත් එන්නෙ බැණ බැණ. මොන මගුලක්ද අප්පා අතෙන්ට යන්ඩ කියනවා මෙතෙන්ට යන්ඩ කියනවා (පොර මේවා කිව්වේ දෙමළෙන්. මුනියා දෙමළනේ. ඌ හිතුවේ මට තේරෙන්නෙ නෑ කියලා. ඒවා කොහෙද මාත් එක්ක. කොඤ්ඤ කොඤ්ඤ තමිළ් තෙරියුම් සරියා.) අයියා මේ ඒවා මේවා වානා. කෑම තමයි ඕනා.( දෙමළ තේරුණාට සිංහල තරමට බැරි හින්දා මම ඇදලා අරින්නේ සිංහලෙන්. ඌට මට වගේ නෙමෙයි සිංහල නල්ල තෙරියුම්.) ඊට පස්සේ ගත්තා වාට්ටුවේ පැමිණිළි පොත. ලිව්වා නම් ගම් වෙලාවල් ඔක්කොම දාලා ඩිරෙක්ටර්ට පැමිණිල්ලක්. පහුවදා උදේම වාට්ටුවේ ඇටෙන්ඩන් අතේම යැව්වා ඩිරෙක්ටර්ට පැමිණිලි පොත. ඇටෙන්ඩන් එනවා අඬ අඬා. අනේ ඩොක්ට මාත් එක්ක තරහා වෙන්න එපා. මම අනිත් එක්කෙනා එනකං බලං ඉඳලා ඉඳලා තමයි ගියේ. චී චී මම මොකටද තරහා වෙන්නේ.ඔයාලා ඕනේ ලබ්බක් කරගත්තට මට කමක් නෑ. හැබැයි වාට්ටුවේ ඔයාලගෙ වැඩ ටික කරලා තියෙන්න ඕනේ.නැත්තං මම බණින්නේ නෑ ආයෙමත් කම්ප්ලේන් එකක් ලියලා ඔයාලා අතේම ඩිරෙක්ටර්ට යවනවා. එච්චරයි. ඔන්න ඔහොමයි මහත්තයෝ මම වැඩ කරගන්නේ.

ආයෙමත් එමුකෝ දවසේ කතාවට . ඔන්න මම දැං කල්පනා කර කර කර කර කර කර කර කර ඉන්නවා. ඔන්නොහොම දවසක් දෙකක් යනකොට මගේ වම් අතේ කිහිල්ල ( චීයා අනේ කිහිල්ල කියන්න එපා මෙයා අත් යට කියන්න අර ඩියොඩ්‍රන්ට් ඇඩ් එකේ වගේ.) හරියේ සමේ වේදනාවක් එන්න ගත්තා. වේදනාවක් කිව්වට ඇල්ලුවොත් තමයි වේදනාව එන්නේ. ඒ කියන්නේ අධිසංවේදීතාවක්. (Hyperalgesia කියලා තමයි පාලි සංස්කෘත ලතින්වලින් කියන්නේ.) ඔන්න ඕක දවසක් දෙකක් තිබිලා එනවා උණක්. දැං ඉතිං පලයංකෝ දොස්තර කෙනෙක් හොයාගෙන. දොස්තරලා මහා කුහකයොනෙ. ඉස්පිරිතාලෙට ගියොත් ආයේ ඉතිං වැරදියට හැරුණත් බැණුං තමයි. උංගේ ප්‍රයිවට ප්‍රැක්ටිස් එකට ගියොත් අර ටෙස්ට් මේ ටෙස්ට් එක්ක HIV ගොනෝරියාවලටත් ටෙස්ට් කරවලා, ගෑනිත් එක්ක ෆුඩ්සිටි ගියාම අරං එන බඩු මල්ලටත් වැඩිය ලොකු බේත් මල්ලක් දීලා ගෙදර එවන එක තමයි වෙන්නේ. ( මේවා නිකං උපහාසයටම කියන ඒවා නෙමෙයි මගේ මිත්‍රවරුණි මේවා මම මගේ දෑහින් දැකලා දෙකණින් අහලා තියෙන සිරා සිද්දි. මේ ගොන් පාර්ට් නුදුරු අනාගතයේදීම ලංකාවෙන් තුරන් වේවා කියලා ප්‍රර්ථනා කරගෙනම කතාවේ ඉතුරු ටික කියවමු.)

ඔන්න ඉතිං මම මක්කා කොරම්ද කියලා දහ අතේ උලා උලා කල්පනා කර කර ඉන්නකොට ගෑනි කියපි ඇයි වදේ තමුසෙත් දොස්තර කෙනෙක් නේද ඕක මොකක්ද කියලා බලලා ගන්නවකෝ බේත් ටිකක්. අම්මට සිරි ඇත්ත නේන්නං.මගේ සතුට වාව ගන්න බැරි උනා මිත්‍රවරුනි. බිරිඳ කෙරේ අසීමිත ආදර භක්තියක් අනුරාගයක් ඇති වෙලා සාලේ මැද්දේ රති කෙළියට එන්ටර් වෙන්ඩයි ගියේ. තමුසෙට පිස්සුද ඕයි. මදන විසේ නං තියෙනවා. මොන ලෙඩක්ද කියලා දන්නෙත් නෑ. මටත් බෝ කරවන්ඩද හදන්නේ. උන්දෑ නැගිටලා ගියා. මම ටක් ගාලා කළිසමත් ආයේ ඇඳගෙන වාට්ටුවට ගියා ලේ එකක් චෙක් කරලා බලා ගන්න. උණ තිබ්බට හෙම්බිරිස්සාව කැස්ස, වමනය බඩ එළිය යෑම මුත්‍ර දැවිල්ල වගේ උණට සාමාන්‍යයෙන් හේතුවෙන සාධකයක් හොයා ගන්න නැති හින්දා ඩෙංගුද කියලා බලා ගත්තනං හරි කියලයි මට හිතුනේ.

ලේ චෙක් කරන්ඩ ලේ ගන්ඩ ඕනෙනේ මහත්වරුණි. ලේ ගන්ඩනං කට්ටකිං විදින්ඩ වෙනවා. අන්න ඒක තමයි අවුල. මට කටු ෆෝබියාව. මගේ වෙලාවට අපේ වාට්ටුවට අළුතෙන් ඇවිල්ලා ඉන්නවා හුරුබුහුටි නර්ස් දැරිවියෙක්. කට්ටකිං ඇනලා ඝන සෙන්ටිමීටර් දෙකක් ලේ ගන්ඩ බැරිනං මගේ මුළු රීරි මාංසෙම උරා බිව්වත් කමක් නෑ කියලා මම අත දීගෙන හිටියා. මොකෝ උණ තිබුණත් අපිත් මිනිස්සුනේ දෙයියනේ.රාජිතට පින්සිද්ද වෙන්ඩ පැය කාලක් යද්දි ලේ රිපොර්ට් එක බලා ගන්ඩ පුළුවං උනා. (ඔව් ඔව් මම දන්නවා ඌ හොරා තමා. ඒ උනත් හොඳ දේවල් අගේ කරන්ඩ ඕනේ මහත්වරුණි.) සුදු රුධිරාණු අනුපාතය අනුව වෛරස් ආසාදනයක් තමයි. හැබැයි ඩෙංගුවල භයානක අවස්ථාවට එන්ඩ තරං පට්ටිකා අඩු වෙලා නෑ. හෙටත් බලනවා ආයේ ලේ එකක්. හෙටත් උදේට අර නර්ස් දැරිවි තමා ඩියුටි.

මෙන්න බොලේ පහුවදා වෙනකොට මගේ පිටේ වම් පැත්තේ උර අස්ථිය උඩ සමේ පටියක් වගේ පොඩි පොඩි බිබිලි වගයක් ඇවිල්ලා. හුටා මේ නං ශිංගල්ස් තමයි.(shingles කියන එකට සිංහල වචනයක් මම දන්නේ නෑ. තත්සම පදයක් විදිහට හෙළ බසට අවශෝෂණය කරගන්න කියන්න.) හනික බැස්සා ඇඳෙන්. ඔක්කොම ඇඳ ඇතිරිලි කොට්ට උර පොරෝනා අයින් කරලා වෙනම හෝදලා දාන්න කියලා වාහෙට කියලා දිව්වා ඉස්පිරිතාලේ චර්ම රෝග සායනයට. විශෙෂඥතුමා ඉන්න දවසක් නෙමෙයි එදා. ඒකෙ ඉන්න අනිත් ඩොකටර් කෙනෙක්ට පෙන්නලා (ඈ මුස්ලිම් අක්කා කෙනෙක්. අපෝ නෑ හරි හොඳයි. ලෙඩ්ඩුන්ටත් හරි සුහදයි. ඔය ළඟ තියෙන වැඩිහිටි නිවාසෙකටත් යනවා එහේ ඉන්න අයට මාසෙකට සැරයක් සායනයක් කරන්න. නොමිලේ තමයි බොලව්. මම තමයි ඒක සෙට් කරලා දුන්නේ. ඔව් ඔව් මමත් යනවා අපේ සායනයක් කරන්ඩ. ඔව් බොලව් මමත් නොමිලේ තමයි කරන්නේ අතිං පැට්‍රල් ගහගෙන ගිහිල්ලා. අපිට මොකෝ ඉන්ධන සහනාධාරයක් දෙනවා කියලෑ.) එයාලගෙත් මතේ අහගත්තා. මම ඇවිල්ලා ලිච්ඡවී ක්‍රමේටනේ වැඩ. (ෂර්ට් එක ගැලෙව්වේ ලක්ස පාරක් හිතලා. නෑ පිස්සුද ආයේ මොනවද ඉතිං බොඩි එක නිකං ස්පාර්ටන් බොඩි එකක්.කොටින්ම කිව්වොත් විභාගෙට මාංශ පේශි පාඩං කළේ කණ්ණාඩිය ඉස්සරහ ඉඳං. පච්චේ දැකලා මොකවත් හිතයි කියලා තමා පස්ස ගැහැව්වේ. එයා හිතන්ඩ ඇති සංකීර්ණ උපං ලපයක් කියලා.මොකුත් කිව්වේ නෑ.)

මට කිව්වා එයාට හරියටම ශුවර් නෑ කෝකටත් ඊළඟ දවසේ ආයේ එන්න සර්ට පෙන්න ගන්න කියලා. මම වැඩි පරිස්සමට අනිත් කාමරේ නිදාගත්තා සතුටෙන් හා සාමෙන්. මෙන්න පහුවදා අර බිබිලි වතුර පිරිච්ච දිය පට්ටා (blisters) වගේ වෙලා. දැන්නං බඩු බනිස් තමා. කෝකටත් ගියා චර්මරෝග සායනයට විශේෂඥතුමා මම ෂර්ට් එක ගලවනකොටම කිව්වා "මේ ශිංගල්ස්නේ" කියලා. ඇති යන්තං නියත විවරණ ලැබුවා. සන්තෝසේ බැරුවා මිත්‍රවරුණි. දැං අරකිට තනියම වොර්ඩ් එකයි ක්ලිනික් එකයි බලා ගන්න කියලා මට ගත්තැහැකි සතියක නිවාඩුවක්. දෙන දෙයියෝ දෙනකොට දෙන්නෙ එළවා එළවා මහත්වරුණි.

දැං ශිංගල්ස් ගැන වැඩිය දන්නේ නැති අයට පුංචි කුප්පියක් මගේ ගානේ.

පැපොල හෙවත් පොෂ් අය කියන විදිහට චිකන් පොක්ස් හැදෙන්නේ varicella zoster කියන වෛරස් එකෙන්. ඒක ගොඩක් වෙලාවට පොඩි කාලේ තමයි හැදෙන්නේ. ටික දවසකින් ඉබේම හොඳවෙලා යන බිබිලි මතුවෙන වෛරස් ආසදනයක්. භයානක නෑ. ටිකක් රිදෙනවා. කසනවා. සමහර විට මේ බිබිලි බැක්ටීරියා මගින් ආසදනය වෙන්න පුළුවන්. ගර්භනී අයට හැදුනොත් ඒක කුසේ ඉන්න දරුවාට බලපාන්න පුළුවන්. වයසක අයට හැදුනොත් ගොඩක් අමාරු වෙන්න තියෙන ඉඩකඩ වැඩියි.

ඉතිං හොඳම දේ තමයි පොඩි කාලෙම එක්කො ලෙඩේ බෝ කරගන්න එක. නැත්තං පැපොල එන්නතක් ගහ ගන්න එක. ලෙඩේ බෝ වෙන එක විදි කීපයකට වෙන්න පුළුවං. එකක් තමයි පැපොල රෝගියාගේ බිබිලිවල ඇති වෛරසය අඩංගු ස්‍රාවයන් ප්‍රධාන වශයෙන් ස්වසන මාරගයෙන් හෝ වෙනත් ආකාරයකට ශරීර ගත වීමෙන්. ඒ වගේම රෝගියෙකුගේ ඛේටය ඒ කියන්නේ කෙළ බිඳිති වාතය හරහා ගමන් කරලා වෙනත් කෙනෙක්ගේ ශරීර ගත වීමෙනුත් ලෙඩේ බෝ  වෙන්න පුළුවන්. 

සාමාන්‍යයෙන් පැපොල වෛරසය ඇඟේ තියෙන කෙනෙකුට බිබිලි මතුවෙන්න දින දෙකකට පමණ කළිං ඉඳන් අනික් අයට ලෙඩේ පතුරවන්න පුළුවං.බිබිලි මතු උනාට පස්සේ ඒ බිබිලි ඔක්කොම වේලිලා කබොල් බවට පත් වෙනතුරුම මේ අයට ලෙඩේ පතුරවන්න පුළුවන්. ඔක්කොම සාමාන්‍යයෙන් සතියක් විතර.

හරි බං පැපොල ගැන දන්නවා මොකක්ද ශිංගල්ස් කියන්නේ?

පොඩ්ඩක් හිටාංකෝ කියනකං ඉවසලා. Grand ma's cloth

පැපොල හැදුනට පස්සේ මේ වෛරස් එක ලෙඩාගේ සංවේදී ස්නායු මූලයන්ගේ තියෙන ගැංග්ලියම්වල ගිහිල්ලා හැංගෙනවා. මිනිහා මැරෙනකම්ම මේ වෛරස්වලට එතන ඉන්න පුළුවං.සමහර වාසනාවන්තයින්ගේ වෛරස් එහෙම හැංගිලා නිදාගෙන ඉන්නවා මුළු ජීවිත කාලෙම.කිසි අවුලක් නෑ. ඒ උනත් සමහර අයගේ මොනවා හරි හේතුවකට ප්‍රතිශක්තිය අඩු වෙනකොට අර නිදාගෙන ඉන්න ගෝතයා නැගිටලා සංවේදී ස්නායුවේ පැතිරෙන ප්‍රදේශයේ පැපොල බිබිලිවලට සමාන වෛරස් පිරුණු බිබිලි ඇති කරන්න පුළුවන්. ශෝචනීයයි නේද? ඒ වගේද ඇවැත්නි වේදනාව. හප්පා හදාගෙනම බලන්ඩ ඕනේ. වාසනාවකට වේදනා නාශක කියලා දෙයක් හොයාගෙන තියෙන නිසා ගොඩ.

නමුත් වාසනාවට මේක පැපොල තරම් ආසාදිත නෑ. අර බිබිලිවල තියෙන ස්‍රාවයන් ගෑවුනොත් නම් පැපොල හැදිලා නැති කෙනෙකුට පැපොල හැදෙන්න පුළුවං.හැබැයි තව කෙනෙක්ට ශිංගල්ස් නම් බෝ වෙන්නේ නෑ. ඒ වගේම මේක කෙළ බිඳිති හරහා බෝ වෙන්නෙත් නැහැ. වාත වෙන්නේ මේක කපාල ස්නායු ආශ්‍රිතව ඇති උනාම. 7වෙනි කපාල ස්නායුව ආශ්‍රිතව ශිංගල්ස් ඇති උනොත්  ramsay hunt syndrome කියන තත්ත්වය එනවා. එතකොට මූණේ පැත්තක් පණ නැති වෙනවා වගේන කණ ඇහීමත් නැති වෙන්න පුළුවං. 5 වෙනි කපාල ස්නායුව ආශ්‍රිතව ඇති වුනොත් ඇසේ ආසාදනයක් ඇති වෙලා පෙනීම නැති වෙන්නත් පුළුවං. වාසනාවකට වගේ මේක ගොඩක් වෙලාවට ඇති වෙන්නේ ශරීරයේ බෙල්ලෙන් පහල සහ ඉණෙන් උඩ ප්‍රදේශයේ. කොහොමත් සතියෙන් විතර ලෙඩේ ගොඩ යනවා.

 ramsay hunt syndrome

ප්‍රතිකාරද ඇහැව්වේ. මගුලක් කතා කරන්නැතුව යන්ඩ මෙයා ඉස්පිරිතාලෙට. එතකොට දෙයි ප්‍රතිවෛරස බෙහෙතක්. kaspersky නෙමෙයි බං acyclovir. එතකොට තව ප්‍රතිජීවකයක් ඔය බැක්ටීරියා ආසදනයක් ආවොත් කියලා. අනික ඔය පැරසිටමෝල් වගේ පොඩි වේදනා නාශකයක්. කැසිල්ල තිබේ නම් පිරිටන් ටිකක් (chlorpheniramine). වේදනාව ටිකක් වැඩියි නම් gabapentin වගේ එකකුත් දෙන්ඩ ඉඩ තිබේ.

කියන්ඩ සතුටුයි මටනං මහා වේදනාවක් දැනුනේ නෑ. ලෙඩේ කළිංම අල්ල ගත්ත හින්දා අනිත් අයට බෝ උනෙත් නෑ මම හිතන්නේ. ෂුවර් නෑ සහෝදරවරුණි මොකද වෛරස් එක ශරීර ගත උනාම සාමාන්‍යයෙන් බිබිලි මතුවෙලා රෝගය හැදෙන්න සාමාන්‍යයෙන් සති දෙකක් විතර යනවා. ඒ කියන්නේ බඩු හම්බවෙන්නේ තැපෑලෙන්. කොහොම උනත් නිදහසේ චිත්තරපටි ටීවී සීරීස් ටිකක් බලාගෙන වීඩියෝ ගේම් එකක් ගහගෙන සතියක නිවාඩුවක් ගත්තා. ඔන්න ඕවා තමා මිත්‍රවරුණි දෙයියන්ගේ ලෙඩ කියන්නේ.